การเสด็จตรวจราชการตามหัวเมืองต่าง ๆ ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ตั้งแต่ พ.ศ. 2435 - 2458 เป็นวิธีการสำคัญอย่างหนึ่งในการดำเนินงานเพื่อปฏิรูปการปกครองหัวเมืองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมถึงการจัดทำเอกสารเสด็จตรวจราชการเพื่อนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวให้ทรงทราบและมีพระบรมราชวินิจฉัยในกรณีที่เกิดปัญหาในการดำเนินงาน ทั้งยังให้ข้าราชการกระทรวงมหาดไทยทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาคใช้เป็นแบบอย่างในการตรวจราชการหัวเมืองสืบมา